Yeni okul dönemi, hem aileler hem de çocuklar için heyecan verici ama bir o kadar da zorlu bir süreç olabilir. Yeni bir okul yılına başlarken birçok çocuk için uzun bir yaz tatilinden çıkıp okul rutinlerine dönmek zor gelebilir. Bu dönemi aile ve çocuk açısından kolay geçirebilmek ve verimli bir okul dönemi yaşayabilmek için yapılacak olan hazırlıklar büyük önem taşıyor.
Yeni dönemin başlangıcında her çocuğun vereceği tepki farklı olmakla birlikte özellikle okulla ilk kez tanışacak olan, ailesinden uzun vakitler ilk kez ayrı kalacak çocuklar için okula adaptasyon süreci daha zorlayıcı olabilir. Okula gitmek konusunda direnç gösteren çocuklara yardımcı olabilmek ve geçişi kolaylaştırabilmek adına yapılacak ilk şey çocuğun kaygı ve korkularının nedenini belirlemek olmalıdır. Okul öncesi çocuklarında bu kaygılar ebeveynden ayrı kalma, ilk kez sosyal ortamda bireyselleşme ile ilgili çekinceler; ilköğretim döneminde derslerin zorluğu ve sosyal ilişkilerde karşılaşabileceği güçlükler gibi örnekler olasıdır.
Çocuklar bu duygularla baş edemediklerinde direnç gösterebilir, daha saldırgan ya da daha içe dönük tavırlar sergileyebilir. Bu gibi durumlarda öncelik çocuğun duygularını görmek ve ona sonsuz şefkatle yaklaşmak çocuğun da bu duygularla yeni bir ilişki kurmasına yardımcı olur.
"Ebeveynlerin sabırlı, destekleyici, kapsayıcı ve koşulsuz şefkatli olmaları hem ebeveyn-çocuk ilişkisi hem de okul adaptasyonu bakımından oldukça önemlidir. Pek tabii ebeveyn olarak sizlerin de çocuğunuzun büyüme yolculuğunda kaygılar yaşaması, sabrınızın zorlanması olasıdır. Doğru adımları uygulayıp çocuğunuza inanmak tüm aile bireylerine iyi gelecektir."
Mutlaka verilmesi gereken bu duygusal desteğin yanında süreci yumuşak geçirebilmek açısından uygulamanın faydalı olacağı bazı adımlar da vardır.
Her yetişkin yeni başlangıçlarda zorlanabilir. Çocukların daha fazla zorlanacağını bilmek size süreci yönetebilmeniz açısından olumlu hissettirecektir.
Çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığında adaptasyon sürecini olumsuz etkileyecek bir engel olup olmadığından emin olmak olası olumsuzlukların önüne geçecektir.
Okul başlamadan birkaç hafta önce rutinler oluşturun. Uyku ve yemek saatlerini düzenleyin. Gün içinde yorgun hissetmemesi için rutinlerin önemi hakkında konuşun. ‘ Hadi artık uyuman gerekiyor, yarın okul var!’ gibi konuşmalar çocuğun okul rutinleri ile ilgili olumsuz duygulara kapılmasına yol açabilir. Bunun yerine oyuncu bir yaklaşımla yatağa gidip okulun olumlu yönleriyle ilgili bir sohbet başlatabilirsiniz. Öğretmeni ve arkadaşlarının onu heyecanla beklediğini, yeni arkadaşlar edinmenin ne kadar keyifli olduğunu, bu sene öğreneceği ilginç şeyleri çok merak ettiğiniz hakkında konuşabilirsiniz.
Özellikle sabah saatlerinde izleyeceği televizyon, çocuğun okula gitmek konusundaki motivasyonunu azaltacağından yerine daha kolay kopabileceği bir uğraş koyabilirsiniz. (okuma, boyama vb.)
Ön hazırlığı birlikte yapmak çocuğun okul ile bağ kurmasına yardımcı olacaktır. Okul malzemelerini birlikte seçip kıyafetlerini hazırlayabilirsiniz. Evde fiziksel ortamı okula uygun hale getirebilirsiniz. Ödevlerini nerede yapacağını, okul eşyalarının nerede duracağını birlikte belirleyebilirsiniz.
Çocuğun düzene alışabilmesi açısından ebeveynlerin özellikle ilk haftalarda daha fazla müsait vaktinin olması önemlidir. Yapabiliyorsanız adaptasyon döneminde okula gidiş ve geliş saatlerinde bir arada olmaya çalışabilirsiniz.
Öğretmenleri ve diğer veliler ile iletişim halinde olun. Hatta okul açılmadan önce okul arkadaşlarıyla keyif alacakları bir ortamda bir araya gelmek, onlarla sosyalleşmek okula karşı motivasyonunu arttıracaktır.
Özellikle anaokulu ya da birinci sınıfa başlayan çocuklar ebeveynden ayrılmakta daha fazla zorlanabilirler. Bunun normal olduğunu fark etmek, soğukkanlı davranmak işinizi kolaylaştıracaktır. Eğitmenlerin bu durumlardaki tecrübelerine güvenmek ve işbirliği içinde hareket etmek önemlidir.
Ebeveynden ayrılmakta zorlanan çocuğa ayrılık anında çok oyalanmadan onu sevdiğinizi, tüm gün onu düşüneceğinizi ve saati gelince mutlaka onu alacağınızı söyleyebilirsiniz. Sıcacık bir teknik olan, ikinizin de avucuna çizeceğiniz kalp şeklini onu özlediğinizde öpeceğinizi ve böylece sevgisini hissedeceğinizi söyleyebilir ve onun da aynısını yapabileceğini söyleyebilirsiniz.
Okul ile ilgili ortak ilgi alanı oluşturmak için ona sorular sorun. Dersleriyle, arkadaşlarıyla, gün içinde yaşadığı ilginç ve önemli olaylarla ilgili sohbet başlatın.
Okul ile ilgili bir sorunu ya da kaygılarını sizinle paylaştığında bunları küçümsemek yerine dinleyin ve anladığınızı gösterin. ‘Bir şey olmaz, düzelir.’ gibi geçiştirildiğini hissedeceği cümleler kullanmaktan kaçının. Bu zorlandığı konular ile ilgili kendi okul yıllarınızdan benzer olumsuz olaylar ve duygularınızı paylaşabilir, baş etme yöntemlerinizle çözüm için örnek olabilirsiniz. Ya da konu ile alakalı hikayeleri kendiniz tasarlayabilir veya çocuk kitaplarından faydalanabilirsiniz.
Bunlar gibi hususlara dikkat etmek çocuğun yeni okul dönemine daha kolay bir şekilde adapte olmasını sağlayacaktır. Ebeveynlerin sabırlı, destekleyici, kapsayıcı ve koşulsuz şefkatli olmaları hem ebeveyn-çocuk ilişkisi hem de okul adaptasyonu bakımından oldukça önemlidir. Pek tabii ebeveyn olarak sizlerin de çocuğunuzun büyüme yolculuğunda kaygılar yaşaması, sabrınızın zorlanması olasıdır. Doğru adımları uygulayıp çocuğunuza inanmak tüm aile bireylerine iyi gelecektir. Eğer çocuğunuzun adaptasyon süreci fazlaca uzadıysa bir uzmanla görüşmeyi düşünebilirsiniz.
Tüm çocuklarımıza iyi bir okul yılı dilerim.
İzmir İş Kadınları Derneği-Röportaj
